İklim Değişikliği ve Aşırı Hava Olaylarının Yükselişi: İklim değişikliğinin etkisiyle dünyanın dört bir yanında aşırı hava olaylarının sıklığı ve şiddeti artış gösteriyor. 1970’lerden 2019’a kadar aşırı hava olaylarının yıllık sayısı beş katına çıkmıştır. Bu tür afetlerin sayısı kadar, ekonomik maliyetleri de yükselişte; olay başına düşen ortalama maliyet son 50 yılda %77 artmıştır. Örneğin, Temmuz 2021’de Almanya, Belçika, Lüksemburg ve Hollanda’yı vuran sel felaketinin maliyeti 43 milyar dolar olarak tahmin edilmiş ve 200’e yakın can kaybına yol açmıştır. Bu rakamlar iklim kaynaklı risklerin ne denli ciddi boyuta ulaştığını gözler önüne sermektedir. Ayrıca, iklim değişikliği sadece bu olayların sayısını artırmakla kalmıyor, aynı zamanda nerede ve ne zaman gerçekleşeceğini öngörmeyi de zorlaştırıyor. Sonuç olarak, aşırı hava olayları giderek daha yıkıcı ve öngörülemez bir tehdit haline gelerek büyük ölçekli varlık yatırımlarını tehdit ediyor.
Sanayi Tesislerinde Artan Fiziksel Riskler: Fabrikalar, rafineriler ve imalat tesisleri gibi sanayi altyapıları iklim değişikliğinin fiziksel risklerine karşı giderek daha savunmasız hale geliyor. Araştırmalar, fırtınaların ve su baskınlarının daha sık ve daha şiddetli hale gelerek üretim tesislerine zarar verme riskini artıracağını ortaya koyuyor. Örneğin şiddetli fırtınalar ve ani sel olayları, fabrikaları su basmasına yol açarak ekipmanlara zarar verebilir ve üretimde uzun süreli aksamalara neden olabilir. Nitekim günümüzde deniz seviyesinin yükselmesi ve yoğun sağanaklar, kıyı bölgelerdeki sanayi tesislerinde halihazırda hasarları artırmış durumdadır. Yüksek sıcaklıklar da ayrı bir tehlike olarak öne çıkıyor; ortalama sıcaklıkların artması, açık alanda çalışan işçilerin verimini düşürmekte ve endüstriyel soğutma sistemlerini zorlayarak ek maliyetler getirmektedir.
Örneğin, aşırı sıcak hava dalgalarında soğutma için daha fazla enerji harcanması gerekebilir ve bazı tesislerde sıcaklığa duyarlı süreçler yavaşlayabilir. Kuraklıklar ise suya bağımlı sektörleri vuruyor – su yoğun üretim yapan fabrikalar, şiddetli kuraklık dönemlerinde üretimi kısıtlamak zorunda kalabiliyor. Ayrıca orman yangınları sadece tesisleri fiziksel olarak tehdit etmekle kalmaz, aynı zamanda hava kalitesini bozarak çalışanların sağlığını riske atar ve operasyonları sekteye uğratır. Tüm bu riskler, sanayi tesislerinin iklim olaylarına karşı dayanıklılıklarını artırmayı ve acil durum planlarını güncellemeyi hayati hale getiriyor.
Yenilenebilir Enerji Yatırımlarında İklim Kaynaklı Tehditler: Yenilenebilir enerji projeleri (güneş, rüzgar ve hidroelektrik gibi) iklim değişikliğine çözüm sunarken, ne yazık ki iklimin aşırı yüzüne karşı tamamen bağışık değiller. Güneş enerjisi tesisleri yüksek sıcaklık, fırtına ve dolu gibi olaylardan etkilenebilir. Aşırı sıcaklık dalgaları sırasında güneş panellerinin verimliliği düşer; geceleri hava daha az soğuduğundan paneller yeterince soğuyamaz ve bu durum performansı olumsuz etkiler. Orman yangınlarından çıkan duman ve yoğun bulutlanma da güneş ışığını azaltarak panellerin ürettiği elektriği düşürür. Özellikle kasırga ve tropik fırtınalar, güneş enerjisi üretimini dramatik biçimde azaltabilir – yapılan incelemelerde büyük fırtınaların güneş panellerinin elektrik üretimini normal güneşli günlere kıyasla %18 ile %60 oranında azalttığı görülmüştür. Hatta tropikal siklonlar bölgeyi vurduktan sonraki günlerde bile güneşlenme miktarı %80’e varan oranda düşük seyredebilmektedir.Rüzgar enerjisi tarafında da benzer şekilde aşırı hava koşulları üretim kesintilerine yol açabiliyor. Rüzgar türbinleri, belirli bir rüzgar hızının üstünde güvenlik nedeniyle otomatik olarak durur; genellikle saatte ~90 km (55 mil) üzerindeki hızlarda türbinler hasarı önlemek için kendini kilitler. Oysa kategori 1 seviyesindeki en zayıf kasırganın rüzgar hızları dahi ~120–150 km/saate ulaşır. Örneğin 2017’deki Maria Kasırgası, Porto Riko’daki bir rüzgar çiftliğinde türbinlerin neredeyse yarısının pervanelerini kopararak kullanılamaz hale getirmiştir
oğun fırtına ve hortumlarda rüzgar türbinlerinin kule ve kanatlarında fiziksel hasarlar yaşanabildiği gibi, elektrik şebekesine bağlı iletim hatları da zarar görebilir. Dolu fırtınaları ve şiddetli rüzgarlar hem güneş panellerine hem de türbinlere fiziksel darbe vurarak onarım maliyetlerini artırır. Nitekim bir araştırmada, dolu veya yüksek rüzgar gibi ağır hava olaylarının bir güneş paneli çiftliğinin yıllık enerji üretimini her olay başına kalıcı olarak %1 azaltabildiği hesaplanmıştır. Bu etki küçük görünse de birikimli olarak, ömrü boyunca birçok fırtınaya maruz kalan büyük bir güneş enerjisi portföyü için ciddi üretim kaybı anlamına gelebilir. Dahası, iklim değişikliğinin uzun vadede rüzgar rejimlerini de değiştirmesi bekleniyor; bilim insanları bazı bölgelerde rüzgar enerjisi üretiminin %40’a varan oranda azalabileceği uyarısında bulunuyor
Tüm bu veriler, yenilenebilir enerji yatırımcılarının ve mühendislerinin, projelerini tasarlarken iklim kaynaklı ekstrem olayları mutlaka göz önünde bulundurması gerektiğini gösteriyor. Uygun lokasyon seçimi, sağlam mühendislik standartları (örneğin modern türbinlerin 180+ km/sa rüzgâra dayanacak şekilde inşa edilmesi ve acil durum planları, bu yatırımların iklim dirençliliğini artırmada kritik rol oynuyor.
Limanlar ve Kıyı Altyapısına Etkiler: Dünya ticaretinin belkemiğini oluşturan limanlar ve kıyı altyapıları, coğrafi konumları gereği iklim değişikliğinin etkilerine en açık varlıklardan biridir. Deniz seviyesinin yükselmesi, fırtınalar ve aşırı yağışlar limanlarda su baskını ve fiziksel hasar riskini ciddi biçimde artırmaktadır
Özellikle deniz kıyısındaki veya nehir deltalarındaki liman kentlerinde, yüksek gelgit ve fırtına dalgaları rıhtımları sular altında bırakarak elleçleme ekipmanlarını, depoları ve ulaşım bağlantılarını tahrip edebilir. Örneğin, 2012’de ABD’yi vuran Sandy Kasırgası New York ve New Jersey limanlarında altyapıyı devre dışı bırakarak bölgedeki tedarik zincirini günlerce aksatmıştır (bu durum, gelecekte yükselen deniz seviyeleriyle daha sık yaşanabilir). Halihazırda ABD Ulusal İklim Değerlendirmesi, deniz seviyesindeki artış ve fırtına taşkınlarının Amerika kıyılarındaki sanayi tesisleri ve limanlara verdiği zararın yükseldiğini ve bu trendin devam edeceğini belirtmektedir. Küresel ölçekte bakıldığında limanlar, dünya ticaret hacminin %80’inden fazlasını deniz yoluyla taşıdığı için, herhangi bir limandaki iklim kaynaklı aksama domino etkisiyle uluslararası ticareti etkileyebiliyor. Küçük ada devletleri gibi kırılgan ekonomiler ise tek bir ana limana bağımlı olduklarından, 2030’lardan itibaren kıyı taşkınlarının bu kritik altyapıları sık sık devre dışı bırakabileceği öngörülüyor. Bu nedenle liman işletmecileri ve mühendisleri, yükselen deniz duvarları inşa etmek, dalgakıranları güçlendirmek ve acil durum tahliye/geri dönüş planları hazırlamak gibi önlemlerle iklim dirençliliğini artırmaya odaklanıyor. Sonuç olarak, limanlar ve kıyı tesisleri için iklim risklerinin stratejik önemi her geçen gün artıyor; bu alanda yapılacak proaktif yatırımlar, gelecekte milyarlarca dolarlık hasarı ve ticari kaybı önleyebilir.
İklim Risklerini Anlamak ve Yönetmek Bir Zorunluluk: Sanayi tesislerinden yenilenebilir enerji santrallerine ve limanlara kadar büyük ölçekli varlıklar, iklim değişikliğinin tetiklediği aşırı hava olayları karşısında ciddi sınavlar veriyor. Yukarıdaki örnekler, fiziksel iklim risklerinin çok boyutlu ve sektörler üstü etkilerini açıkça ortaya koyuyor. Bu durum, şirketlerin ve yatırımcıların uzun vadeli planlamalarında iklim risklerini merkezî bir yere koymalarını zorunlu hale getirdi. İklim kaynaklı finansal kayıpların artışı, kurumsal sürdürülebilirlik stratejilerinde iklim adaptasyonu ve dayanıklılık yatırımlarını öne çıkarıyor. Ayrıca sigorta maliyetleri de risk arttıkça yükseldiğinden, risk azaltıcı önlemlere şimdi yatırım yapmak uzun vadede daha ekonomik hale geliyor. Daha sık ve yoğun afetlere hazırlıklı olmak, büyük altyapı yatırımlarının sürekliliği için kritik. Neyse ki, iklim bilimi ve teknoloji alanındaki gelişmeler, bu riskleri daha iyi öngörmemizi ve yönetmemizi sağlayacak yeni araçlar sunuyor. Bir sonraki bölümde, bu araçların en yenilerinden biri olan UrClimate Next platformunun bu sorunların çözümüne nasıl katkı sağladığını inceleyeceğiz.